دعوای میلیاردرها: ایلان ماسک و سم آلتمن دوباره به جان هم افتادند!
دوشنبه 12 آبان 1404 - 14:11مطالعه 5 دقیقه
انگار قرار نیست آب خوش از گلوی ایلان ماسک و سم آلتمن، دو غول دنیای تکنولوژی، پایین برود. این دو مدیرعامل که روزگاری رفیق و شریک بودند، یکبار دیگر پلتفرم X (توییتر سابق) را به رینگ بوکس شخصی خود تبدیل کردهاند تا جلوی چشم همگان، تسویهحسابهای قدیمی را تازه کنند.
این بار جرقهی دعوا نه یک مدل زبانی پیشرفته یا بحثی فلسفی درباره آیندهی هوش مصنوعی، بلکه یک خودروی تسلا رودستر بود؛ سفارشی که ۷٫۵ سال به تأخیر افتاده بود. اما این ماجرای بهظاهر سادهی خدمات مشتری، بهسرعت به یک اتهام بسیار سنگین تبدیل شد: «دزدی یک شرکت غیرانتفاعی».
بیایید ببینیم این درگیری جدید چطور پرده به پرده پیش رفت.
ماجرا از یک پست ساده شروع شد. ۳۱ اکتبر ۲۰۲۵، سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI در پلتفرم X پستی منتشر کرد که تنها پنج کلمه داشت: «یک داستان در سه پرده.»
آلتمن در ادامه سه اسکرینشات منتشر کرد. در تصویر نخست، ایمیلی از جولای ۲۰۱۸ دیده میشد که پرداخت ۴۵ هزار دلار برای رزرو رودستر نسل بعدی تسلا را تأیید میکرد. در تصویر دوم، درخواستی که برای لغو سفارش و بازپرداخت ۵۰ هزار دلار ودیعه داده بود و در تصویر سوم، هم اسکرینشات خطای «Address not found» مشاهده میشد، نشانهای از اینکه آدرس ایمیل مربوط به رزرو دیگر فعال نیست.
آلتمن در ادامه نوشت:
من واقعاً برای گرفتن ماشین هیجانزده بودم! و تأخیرها را هم درک میکنم. اما ۷٫۵ سال زمان زیادی برای انتظارکشیدن به نظر میرسد.
آلتمن نامی از ایلان ماسک نیاورد و او را تگ هم نکرد، حتی لحنش کاملاً منطقی به نظر میرسید و احتمالاً همین موضوع داشت حرص ماسک را درمیآورد.
جرقه دعوای جدید، نه یک مدل زبانی پیشرفته بلکه خودروی تسلا رودستر بود که ۷٫۵ سال تأخیر داشت
شاید هم ماسک انتظار نداشت آلتمن وارد قلمروی شخصیترین برندش یعنی تسلا شود و نهتنها بحث تأخیر طولانیمدت رودستر را پیش بکشد (که افراد دیگری مانند یوتیوبر معروف مارکز براونلی را هم شاکی کرده)؛ بلکه ضعف خدمات مشتریان تسلا را نیز به نمایش بگذارد.
ماسک که هرگز در پاسخدادن در پلتفرم خودش کوتاهی نمیکند، در تاریخ ۱ نوامبر با دو پست تند وارد میدان شد و در دفاع از تسلا، مدیرعامل OpenAI را به حذف جزئیات کلیدی متهم کرد. ماسک در پاسخی نیشدار نوشت:
و تو فراموش کردی که پرده ۴ را ذکر کنی، جایی که این مشکل برطرف شد و تو ظرف ۲۴ ساعت پولت را پس گرفتی. اما این در ذات توست.
اما ماسک به همینجا بسنده نکرد. او که منتظر فرصتی برای کشاندن بحث به زمین اصلی اختلافشان بود، در پست تکمیلی و جداگانهای افزود: «تو یک [شرکت] غیرانتفاعی را دزدیدی»، که به شرکت OpenAI اشاره دارد که زمانی ماسک هم یکی از بنیانگذاران آن بود؛ اما خیلی زود از آن جدا شد.
ایلان ماسک به سم آلتمن: «تو یک شرکت غیرانتفاعی را دزدیدی»
ماسک در ظاهر با همین چند جملهی کوتاه آلتمن را هدف داد؛ هم از نظر مالی و هم از نظر اخلاقی. یک روز بعد یعنی دوم نوامبر، نوبت سم آلتمن بود که پاسخ همکار قدیمیاش را در رشتهتوییتی طولانیتر بدهد. این بار او نوشت:
من به چیزی که تو به حال مرگ رهایش کرده بودی، کمک کردم به شرکتی تبدیل شود که قرار است بزرگترین سازمان غیرانتفاعی تاریخ باشد. تو هم مثل هر کس دیگری خوب میدانی که برای رسیدن به همچین هدفی، ساختاری شبیه به آنچه OpenAI الان دارد، لازم است.
و در توضیحی دیگر اضافه کرد:
تو میخواستی تسلا OpenAI را تصاحب کند، [درحالیکه تسلا] ساختار غیرانتفاعی نداشت. و گفتی ما صفر درصد شانس موفقیت داریم. حالا تو یک شرکت عالی در حوزه هوش مصنوعی داری و ما هم همینطور. نمیتوانیم این موضوع را رها کنیم و بگذریم؟
احتمالاً میدانید که اختلاف سم آلتمن و ایلان ماسک ریشههای قدیمیتری دارد. آنها سال ۲۰۱۵ بههمراه ایلیا سوتسکور و گرگ براکمن، سازمانی به نام OpenAI را تأسیس کردند و هدفشان هم ساخت هوش مصنوعیای بود که به نفع همه انسانها عمل کند، نه فقط برای سود شرکتها.
سال ۲۰۱۸، ماسک از هیئتمدیره OpenAI کنار رفت. بعدها گفت دلیلش «تضاد منافع احتمالی» بوده، چون تسلا هم در حال توسعهی سیستمهای هوش مصنوعی برای خودروهای خودران بود. ولی پشت پرده، روایتهای دیگری هم جریان داشت:
او با مسیر تجاری OpenAI مخالف بود و میخواست تسلا این شرکت را جذب و بودجهی تحقیقاتش را تأمین کند. هیئتمدیره نپذیرفت و ماسک رفت.
ماسک میخواست شرکت تسلا OpenAI را جذب کند
آلتمن و براکمن شرکت را نگه داشتند و OpenAI در سال ۲۰۲۲ با ChatGPT نامش را جهانی کرد. ایلان ماسک هم سال ۲۰۲۳ شرکت هوشمصنوعی جدید خود را با نام xAI تأسیس کرد؛ رقیبی مستقیم برای همان سازمانی که روزی مورد حمایتش بود.
در طول این سالها OpenAI مسیری کاملاً متفاوتی را در پیش گرفت. این شرکت به یک مدل «سود محدود» (Capped-Profit) تغییر ساختار داد، بعد با مایکروسافت همکاری چند میلیارد دلاریاش را آغاز کرد و بخشهایی از مدلهایش مانند GPT «متنبسته» شدند.
ماه اکتبر امسال هم این شرکت رسماً روند انتقال خود به یک شرکت انتفاعی کامل (PBC) را تکمیل کرد، هرچند ادعا میکند که بخش غیرانتفاعیاش یعنی بنیاد OpenAI همچنان کنترل بخش انتفاعی را در دست دارد.
از دیدگاه ماسک، این روند «خیانت» به مأموریت اصلی است. او قبلاً در پستی گفته بود:
OpenAI بهعنوان یک سازمان متنباز و غیرانتفاعی ایجاد شد تا وزنهی تعادلی در برابر گوگل باشد. اما حالا به شرکتی متنبسته و سودمحور تبدیل شده که عملاً توسط مایکروسافت کنترل میشود. این اصلاً چیزی نبود که من در نظر داشتم.
او بارها گفته که هدف xAI «درک حقیقت جهان» است، نه صرفاً رقابت در بازار. اما کاربران بهخوبی میدانند که جدال شخصیاش با آلتمن در پسِ این شعارها ادامه دارد.
ماسک حتی رسماً از OpenAI و مدیرعاملش شکایت کرد و وکلایش در اسناد دادگاه گفتند که «آلتمن و براکمن با دامنزدن به نگرانیهای ماسک در مورد هوش مصنوعی، او را برای مشارکت در تأسیس این استارتاپ فریب دادهاند.»
ایلان ماسک: «قرار بود OpenAI وزنهی تعادلی در برابر گوگل باشد.»
چتبات xAI به نام Grok، که مستقیماً در X در دسترس است، اغلب به شوخی و کنایه پاسخ میدهد؛ درست مثل خالقش.
این دعوای توییتری جدید، فقط جنگ لفظی دو میلیاردر بر سر یک خودروی برقی لوکس نیست، بلکه به صحنهی جنگی بر سر آینده هوش مصنوعی، تسلط بر بازار، و البته، غرور شخصی شباهت دارد. آیا هوش مصنوعی انسانگونه (AGI) باید بهصورت باز و غیرانتفاعی توسعه یابد (دیدگاه ادعایی ماسک)، یا در قالب ساختاری تجاری و بسته اما کنترلشده و با هدف «نفع بشریت» (دیدگاه آلتمن)؟
سم آلتمن پیشتر در مصاحبهای در ماه سپتامبر، احساسات دوگانهاش نسبت به شریک سابقش را چنین توصیف کرده بود: «تا مدتها، او را چون جواهری گرانبها برای بشریت میدیدم و برایم قابلاحترام بود، اما حالا احساسات متفاوتی دارم. مسائل زیادی در مورد او هست؛ ویژگیهایی که دیگر تحسینشان نمیکنم.»
بهنظر میرسد این درگیری به این زودیها پایان نخواهد یافت. ایلان ماسک بعدتر در واکنش به اسکرینشاتی از این جدل که در X منتشر شده بود، تنها یک ایموجی خنده فرستاد؛ نشانهای از نوعی پیروزی اخلاقی خودخوانده و آمادگی برای راند بعدی این نبرد بیپایان.